-Το «Αλφαβητάριον» του Ι. Κ. Γιαννέλη και του Γ. Σακκά, με εικονογράφηση του Κώστα Π. Γραμματόπουλου −που διδάχτηκε στα σχολεία από το 1955 έως το 1978, ξεκινά με «εικόνες προφορικής διδασκαλίας», για την πρώτη εξοικείωση των παιδιών με το βιβλίο, ακολουθεί το «Μέρος πρώτον», όπου τα παιδιά μαθαίνουν τους φθόγγους και αρχίζουν, σταδιακά, να διαβάζουν σύντομα κείμενα, έπειτα ακολουθούν τα γράμματα, η «Αλφα-Βήτα», και αμέσως μετά παρατίθεται το «Μέρος δεύτερον», με πιο εκτεταμένα κείμενα μεν, με σύντομες ωστόσο σε κάθε περίπτωση προτάσεις.
-Πρωταγωνιστές
του, τους οποίους παρακολουθούμε στη διάρκεια μιας χρονιάς, είναι η Άννα, ο
Μίμης, η Έλλη και, ασφαλώς, η μικρότερη Λόλα, που ζουν με τους γονείς τους και
με τη γιαγιά. Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι οι συγγραφείς του βιβλίου
αγνόησαν τη σύσταση του υπουργείου, σύμφωνα με την οποία τα σχολικά αναγνωστικά
οφείλουν να φροντίζουν την εθνική, θρησκευτική, οικογενειακή και ηθική μόρφωση.
Ωστόσο, κατάφεραν να αποφύγουν τον απλοϊκό ηθικοδιδακτικό χαρακτήρα και τις
εθνικοπατριωτικές υπερβολές των αναγνωστικών των άλλων τάξεων, και έδωσαν
εικόνες ζωής οικείες στα παιδιά. Παράλληλα υπάκουσαν μεν στην οδηγία της
προκήρυξης «τα εκ του ηθικού και κοινωνικού βίου λαμβανόμενα δε να είναι (…)
και περιγραφαί του κοινωνικού βίου των ζώων επωφελέστατα συντείνουσιν εις την
ανάπτυξιν κοινωνικής συνειδήσεως», χωρίς ωστόσο τα κείμενά τους να ρέπουν σε
αφελείς και χονδροειδείς παραβολές με ήρωες τα ζώα.
-Σημαντικό
μερίδιο της επιτυχίας του συγκεκριμένου «Αλφαβηταρίου», του μακροβιότερου
αναγνωστικού στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης και μεγάλωσε γενιές και
γενιές μαθητών, οφείλεται ασφαλώς στον Κώστα Π. Γραμματόπουλο −που διαδέχτηκε
τον Γιάννη Κεφαλληνό στην έδρα Χαρακτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών. Οι φιγούρες
είναι λες και έχουν κολληθεί πάνω στις σελίδες, οι κινήσεις τους θυμίζουν
χαρακτηριστικά μοτίβα του λαϊκού θεάτρου, ενώ πρόθεση του εικονογράφου ήταν το
βιβλίο να μοιάζει με παιδικό παιχνίδι. Και μολονότι κανένα πρόσωπο δεν είχε
χρώμα, η Αννα, ο Μίμης, η Έλλη και η Λόλα ζωντάνεψαν στη φαντασία των μικρών
μαθητών και αγαπήθηκαν ακόμη και τις εποχές που πλέον οι μαθητές ζούσαν σε μια
κοινωνική πραγματικότητα πολύ διαφορετική από εκείνη που περιέγραφε το
αλφαβητάρι του 1955.
-Μπορείτε
παρακάτω να ξεφυλλίσετε σε φωτογραφίες το θαυμάσιο αυτό βιβλίο και να θυμηθούν
οι παλαιότεροι τα πρώτα μαθητικά τους χρόνια…
